Çalışma gösteriyor ki, milyar dolarlık pestisit endüstrisine karşın neredeyse tüm çiftlikler kimyasal kullanımını ciddi oranda kısabilir, hem de gıda üretimini etkilemeden.
Yeni ve kapsamlı bir çalışma, neredeyse tüm çiftliklerin çok daha az pestisit kullanarak yine aynı miktarda gıda üretebileceğini gösteriyor. Araştırmaya göre çiftliklerin dörtte üçü bu değişim nedeniyle herhangi bir kâr kaybı yaşamıyor.
Bilim insanlarına göre çiftçilerin büyük bir kısmı pestisit kullanımını azaltmak istiyor ve bunda kendi sağlıklarına dair endişelerin de payı var. Fakat, alternatif yöntemler hakkında gerekli bilgiye ulaşamıyorlar, çünkü genelde tohum ve pestisit satan firmaların temsilcilerinden tavsiye alıyorlar.
Bu çalışma, dünya nüfusunun 2050 yılında dokuz milyarı bulacağı düşünüldüğünde ürünlerinin gıda üretiminin vazgeçilmez bir parçası olduğunu iddia eden milyar dolarlık pestisit endüstrisi karşısında ciddi bir engel teşkil ediyor.
Fakat bu iddia, Mart ayında BM gıda ve kirlilik uzmanları tarafından bir mit olarak reddedildi. Uzmanlar, pestisitlerin ‘‘çevre ve insan sağlığı üzerinde çok yıkıcı etkileri olduğunu’’ belirtiyor ve pestisit üreticilerini ‘‘sistematik inkâr’’ ile suçluyor. Üzerine, Guardian gazetesi Mart ayında dünyada en yaygın kullanılan insektisitlerin Avrupa’da yasaklanacağını ortaya çıkardı.
Nature Plants adlı hakem denetimli dergide yayınlanan yeni araştırma, Fransa çapında yaklaşık 1.000 farklı tip çiftliğin pestisit kullanımını, verimi ve kârlılığını analiz etti. Bilim insanları, yüksek veya düşük düzeyde pestisit uygulayan birbirine benzer çiftlikleri karşılaştırarak, pestisitleri kıstığında bu çiftliklerin %94’ünde verim kaybı yaşanmayacağını ve hatta beşte ikisinin daha bile fazla üretim yapabileceğini gösterdi.
Sonuçlar, özellikle insektisitlerde çarpıcı: daha az insektisit kullanılırsa, çiftliklerin %86’sında verim artıyor ve hiçbirinde üretim düşmüyor.
Ayrıca, herhangi bir pestisit daha az kullanıldığında, çiftliklerin %78’i kâr kaybı yaşamıyor veya kârı artıyor.
Araştırmayı yürüten Fransa Ulusal Tarım Araştırmaları Enstitüsü ekibinden Nicolas Munier-Jolain, ‘‘bu çok çarpıcı’’ diyor. Sonuçlara bakıldığında, neredeyse tüm çiftçilerin para kaybetmeden daha az pestisit kullanması mümkün: ‘‘Vardığımız sonuçlar, [yukarıdaki] BM raporuyla da oldukça tutarlı.’’
‘‘Fakat, bu araştırma pestisitlerin gereksiz veya etkisiz olduğu anlamına da gelmiyor. ’’Daha az kimyasal tüketen çiftçiler, istenmeyen canlılarla mücadelede başka yöntemler kullanıyor; örneğin ekim nöbeti, mekanik ot yolma, dirençli türler kullanmak, ekim tarihlerini ve gübre kullanımını çok dikkatli seçmek gibi. ‘‘Bu büyük bir değişim, ama bir devrim değil’’ diye ekliyor Munier-Jolain.
‘‘Eğer pestisit kullanımında gerçek bir fark istiyorsanız, çiftçilere bunu nasıl yapabileceklerini anlatmanız lazım. Şu anda durum kesinlikle böyle değil. Çiftçilere tavsiye veren kişilerin çok büyük bir kısmı, hem pestisit satan hem de tarım ürünlerini çiftçilerden satın alan kurumlar. Bu kurumların pestisit kullanımını azaltmak gibi bir endişesi olduğundan emin değilim.’’
İngiltere’deki Sussex Üniversitesi’nden Prof. Dave Goulson’a göre: ‘‘Eğer çiftçilere tavsiye veren tarım uzmanlarının büyük bir kısmı tarım kimyasalları üreten şirketler için çalışıyorsa, pestisitlerin muazzam miktarlarda kullanılması kaçınılmaz. Bağımsız çalışan üç beş uzman da, bağımsız bilgiye ulaşmak ve bunları çiftçilere aktarmak için çabalıyor.’’
‘‘Bu kadar çok pestisit kullanmanın gereksiz olduğunu gösteren kanıtlara ve pestisitlerin sürdürülebilir kullanımına ilişkin büyük bir AB girişimi olmasına rağmen, çiftçilik pestisitlerin hakimiyeti altında devam ediyor’’ diyor Buglife yöneticisi Matt Shardlow.
Fransa, pestisit kullanımını 2018 yılına kadar %50 kısmayı planlıyordu ama bu tarihe yetişemediği için 2025’e erteledi, üstelik pestisit kullanımı da düşmek yerine arttı. İngiltere’nin pestisitlerin sürdürülebilir kullanımı eylem planı ise herhangi bir hedef veya takvim içermiyor. ‘‘Finans danışmanları ve doktorlar bireylere tavsiye vererek kâr edemezler ve bu piyasa hatasının pestisit satışları için de geçerli olacak biçimde düzeltilmesinin zamanı geldi’’ diyor Shardlow.
Avrupa Tarımsal Ürünleri Koruma Derneği (European Crop Protection Association – ECPA) sözcüsü ve aynı zamanda pestisit üreticileri temsilcisi Graeme Taylor ise şöyle söylüyor: ‘‘Sorunu daha fazla veya daha az pestisit kullanmak biçiminde karakterize etmek faydalı değil, çünkü sürdürülebilir tarıma gerçek bağlılık, çiftçilere çeşitli araçlar sunmaktan geçer. Pestisitler bütün dertlerimize deva olamaz, ama çiftçinin istenmeyen canlılarla mücadelesinde en önemli araçlardan biridir.’’
Talor, ECPA tarafından finanse edilen yeni bir danışmanlık raporuna göre Fransız çiftçiler bazı pestisitlere erişemez ise üzüm üretiminde 2 milyar EURO kayıp yaşanacağını belirtti.
Bu yeni araştırma, pestisit kısıtlamasından en çok etkilenecek ürünlerin patates ve şeker pancarı olduğunu, çünkü bu ürünlerde çok fazla pestisit kullanıldığını ve kâr marjının da yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Fakat aynı zamanda, tarla çiftçilerinin herhangi bir kayıp yaşamadan %40 azaltım yapabileceğini de gösteriyor. Araştırmacılara göre: ‘‘Çevreyi ve insan sağlığını korumanın en önemli yollarından biri, pestisit kullanımını azaltmaktır.’’
Munier-Jolain, ‘‘Çiftçiler daha az pestisit kullanmak için ellerinden geleni yapıyor’’ diyor. ‘‘Birçoğu istekli, çünkü kendi sağlıklarını da düşünüyorlar.’’ Çiftçiler arasında, pestisit kullanımını azaltınca hasılatın düşeceği gibi bir algı var, fakat ürün çeşitliliğini artıran çiftçiler bu riski da azaltıyor: ‘‘Diğer çiftçilerden daha iyi bir uyku çekiyorlar.’’
* Bu makale 10 Nisan 2017’de düzeltilmiş, daha az insektisit kullanıldığında çiftliklerin %86’sında verimin arttığı ve üretimin hiçbirinde düşmediği bilgisi netleştirilmiştir.
Kaynak: Farms could slash pesticide use without losses, research reveals | Pesticides | The Guardian